Tonsillektomi

Bademcik Ameliyatı Nedir?

Bademcik ameliyatı ya da tıbbi adıyla tonsillektomi bademciklerin cerrahi müdahale ile alınması işlemidir.Bademciklerin iltihaplanması sürecine ise tonsilit adı verilir.

Bademcikler boğazın arkasında bulunan iki adet oval şekilli organa verilen isimdir. Boğazın iki tarafında birer tane bademcik bulunur. Bademcikler bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve vücudun ağızdan giren bakteri ve virüslere karşı ilk savunma hattı işlevini görür. Bademciklerin bağışıklık sistemi içinde işlevinin ergenlikten sonra azalmasının bademcik iltihaplanması vakalarının yetişkinlerde nadir görülmesinden sorumlu olabilecek bir faktör olduğu düşünülmektedir.

Geçmişte bademcik ameliyatı sık tekrarlayan bademcik iltihaplanmasının tedavi sürecinde yaygın olarak kullanılan bir uygulamaydı. Günümüzde ise bu duruma ek olarak uyku esnasında ortaya çıkan solunum bozukluğunun neden olabilen bademcik yapıları da cerrahi olarak çıkartılabilmektedir.

Bademcik Ameliyatı Neden Yapılır?

Bademcik ameliyatları sıklıkla tekrarlayan, yani kronik ya da şiddetli bademcik iltihabı vakalarında ve bademciklerin büyümesinden dolayı nefes almada sıkıntılar yaratması durumunda yapılır.

Bademcik Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?

Bir önceki sene içerisinde en az yedi defa, son iki senede senelik en az beşer defa ya da son üç sene içerisinde senelik en az üçer defa görülen bademcik iltihaplanması cerrahi müdahale gereken tonsilit olarak tanımlanabilir. Bunlara ek olarak, bademcik iltihabına neden olan bir bakteriyel enfeksiyon antibiyotik tedavisi ile düzelmediği vakalarda, ya da bademcik arkasında iltihap birikimi yani bademcik apse oluşmasına neden olan bir enfeksiyon ilaç tedavisi veya drenaj prosedürü ile düzelmediği vakalarda doktor bademcik ameliyatı yapılmasını tavsiye edebilir.

Bademcikler sık veya kalıcı enfeksiyonlardan sonra büyüyebilir veya doğal olarak büyük olabilir. Doktor bademciklerin büyümesinin neden olduğu nefes almada zorluk ve nefes almanın uyku sırasında kesilmesi yani obstrüktif uyku apnesi gibi komplikasyonları tedavi etmek için de tonsillektomi önerebilir.

Doktorlar ayrıca bir veya her iki bademcikte kötü huylu veya kötü huylu olduğundan şüphelenilen tümör dokusu gibi diğer daha nadir hastalık veya komplikasyonları tedavi etmek için de bademcik ameliyatı önerebilirler.

Bademcik ameliyatı tekrarlayan bakteriyel bademcik iltihabını tedavi etmek için yapıldığında boğaz ağrısı ile diğer bakteriyel enfeksiyonların sıklığını ve şiddetini azaltır. Viral bademcik iltihabını tedavi etmek için yapılan bademcik ameliyatlarının ise daha az faydası olduğu gözlemlenmiştir.

Bademcik Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Diğer cerrahi müdahalelerde olduğu üzere bademcik ameliyatında da çeşitli riskler mevcuttur. Ameliyat sırasında bireyin uyumasını sağlayacak ilaçlar genellikle baş ağrısı, mide bulantısı, kusma veya kas ağrısı gibi küçük, kısa vadeli sorunlara neden olur. Ciddi, uzun vadeli sorunların ortaya çıktığı vakalar ise daha nadir görülür. Nadiren, ameliyat sırasında veya sonrasında şiddetli kanama meydana gelir ve ek tedavi ile daha uzun hastanede kalış gerektirebilir.

Bademcik Ameliyatına Hazırlık

Ameliyat öncesinde doktor, hasta birey ile konuşacak ve sağlık geçmişi hakkında bilgi edinirken, aynı zamanda çeşitli muayene prosedürlerini uygulayacaktır. Bu süreçte doktor bireye kendisini veya çocuğunu bademcik ameliyatına nasıl hazırlaması gerektiğine dair açıklamalar yapacaktır.

Doktorun edinmek isteyeceği bilgiler arasında büyük olasılıkla reçetesiz satılan ilaçlar ve diyet takviyeleri dahil olmak üzere birey tarafından düzenli olarak alınan tüm ilaçlar, bireyin kendisinde veya ailesinde anestezi ilaçlarına karşı tepki, ya da kanama bozukluğu öyküsü ile antibiyotik gibi ilaçlara karşı bilinen alerji veya diğer olumsuz reaksiyonlar bulunacaktır. Doktor, bazı vakalarda bireyin ameliyattan birkaç gün önce bazı ilaçları almayı bırakmasını veya ilaç dozlarını değiştirmesini isteyebilir. Buna ek olarak birey planlanan ameliyattan önceki gece yarısından sonra hiçbir şey yememelidir.

Ameliyattan önce çeşitli laboratuvar testleri yapılması veya kan örneği alınması gerekebilir. Eğer bademcik ameliyatı obstrüktif uyku apnesi, hava yolundaki diğer tıkanıklıklar ve diğer bazı durumları tedavi etmek için planlanıyorsa, doktor ayrıca bir uyku çalışması yani polisomnografi yapılmasını isteyebilir.

Bademcik Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Bademcik Ameliyatı birçok vakada oldukça kolay ve uzun yatış gerektirmeyecek bir cerrahidir. Ancak komplikasyonların ortaya çıktığı vakalarda, bireyin karmaşık bir tıbbi komplikasyonu varsa uzamış hastane kalışları gerektirebilir

Bademcik ameliyatı yaygın olarak genel anestezi altında yapıldığından, ameliyat sırasında birey işlemden haberdar olmayacak veya ağrı hissetmeyecektir.

Cerrah, dokuları çıkarmak ve kanamayı durdurmak için bir neşterden veya ısı veya yüksek enerjili ısı veya ses dalgaları kullanan özel bir cerrahi aletten faydalanarak ameliyatı gerçekleştirebilir.

Bademcik Ameliyatı Sonrası Evde Bakım

Bademcik ameliyatı sonrasında nadiren bir takım sorunlar gözlemlenebilir. Bunlar arasında bir ila iki hafta boğazda orta şiddette ağrı, boğazda bir şey sıkışmış hissi, kulaklarda, boyunda veya çenede ağrı ile özellikle çocuklarda endişe hali sayılabilir.

Bademcik ameliyatından kaynaklanan ağrıyı yönetmek ve sağlıklı bir iyileşme süreci sağlamak için çeşitli adımları doktor tavsiyesi ile atmak mümkündür. Ağrı kesici ilaçlar birey tarafından hekimin reçete ettiği şekilde, doğru zamanda ve uygun dozda almalıdır.

Sıvı kaybını önlemek için ameliyattan sonra bol miktarda sıvı almak önemlidir. Bunun için su tüketmek en doğru seçenektir. Elma püresi veya et suyu gibi yutması kolay hafif yiyecekler, ameliyattan hemen sonrası için yapılabilecek en iyi seçimlerdir. Eğer birey dondurma ve muhallebi gibi yiyeceklere tolere edebiliyorsa diyete eklenebilir. Bademcik ameliyatı sonrasındaki dönemde diyette çiğnemesi ve yutması kolay yiyeceklerin tercih edilmesi önemlidir. Acıya veya kanamaya neden olabilecek asitli, baharatlı yiyeceklerden kaçınmak gereklidir.

Yatak istirahati bademcik ameliyatından sonraki birkaç gün tavsiye edilebilir. Birey, doktor tavsiyesine göre normal beslenme düzenine döndüğü, gece boyunca normal uyuduğu ve ağrı kesiciye ihtiyaç duymadığı zaman işe veya okula dönmelidir. Birey kaçınması gereken aktiviteler hakkında doktorla konuşmalıdır.

Bademcik Ameliyatı Sonrası Komplikasyonlar

Bütün bunlara ek olarak, bademcik ameliyatı sonrasında kanama, ateş, dehidrasyon yani susuzluk ve solunum problemleri yaşıyorsa acil yardıma başvurmalıdır.

Birey operasyon sonrasındaki dönemde burunda veya tükürükte küçük koyu kan lekeleri görebilir, bunlar normaldir. Ancak herhangi miktarda parlak kırmızı kan, hızlı bir değerlendirme ve tedavi için acil servise gitmeyi gerektirir. Kanamayı durdurmak için acil cerrahi müdahale yapılması gerekli olabilir. Öte yandan birey nefes almakta güçlük çekiyorsa hekimine başvurmalıdır.

38C dereceyi geçen yüksek ateş ya da idrarda azalma, susuz hissetme, halsizlik, baş ağrısı veya baş dönmesi gibi sıvı kaybı belirtileri gözlemlerde de hekime başvurulması önemlidir. Çocuklarda yaygın sıvı kaybı belirtileri arasında günde iki veya üç kereden az idrara çıkma veya gözyaşı olmadan ağlama yer alır.